భాస్కర శతకం (Bhaskara Shatakam) - 9
పలుమరు సజ్జనుండు ప్రియభాషల పల్కు కఠోర వాక్యముల్
పలుక డొకానొకప్పుడవి పల్కిన గీడును గాదు నిక్కమే
చలువకు వచ్చి మేఘుడొక జాడను దా వడగండ్ల రాల్పినన్
శిలలగునౌట వేగిరమె శీతల నీరము గాక భాస్కరా!
భావం:-
మేఘాలు నీటిబిందువులను వానగా కురిపిస్తాయి. అయితే చల్లదనం కోసం అప్పుడప్పుడు వడగళ్లను కూడా కురిపించినా, అవి వెంటనే చల్లని నీరుగా మారిపోతాయే గాని కఠిన శిలలా ఉండవు. అదే విధంగా మంచివాడు నిరంతరం మంచిమాటలనే పలుకుతాడు. ఒక్కోసారి సమయానుకూలంగా కఠినంగా పలుకుతాడు. అయితే ఆ మాటల వలన మేలు జరుగుతుందే కాని కీడు జరుగదు.
ప్రతిపదార్థం:-
సజ్జనుడు అంటే మంచివాడు, ఉత్తముడు; పలుమారులు అంటే అనేకసార్లు, ప్రియభాషలు + ఏ అంటే మంచిమాటలు; పల్కున్ అంటే పలుకుతాడు. కఠోరవాక్యముల్ అంటే కఠినంగా ఉండే చెడ్డమాటలను; పలుకడు అంటే మాట్లాడడు; ఒకానొకప్పుడు అంటే అప్పుడప్పుడు; అవి అంటే చెడుమాటలు; పల్కినన్ అంటే మాట్లాడినప్పటికీ; కీడును కాదు అంటే చెడు జరుగదు; నిక్కము + ఏ అంటే నిజమే, ఎట్లనిన అంటే అది ఏ విధంగా అంటే; చలువకున్ అంటే చల్లదనం కోసం; మేఘుడు అంటే మబ్బు; ఒకజాడను అంటే ఒక్కోసారి; తాన్ అంటే తాను, వడగండ్లన్ అంటే వడగళ్లను (చల్లని మంచుగడ్డలు), రాల్చినను అంటే కురిపించినప్పటికీ; వేగిరమే అంటే వెనువెంటనే; శీతల అంటే చల్లనయిన; నీరము కాక అంటే నీరుగా మారక; శిలలగునౌట అంటే కఠినమైన రాళ్లుగా ఉండవు కదా!
పలుమరు సజ్జనుండు ప్రియభాషల పల్కు కఠోర వాక్యముల్
పలుక డొకానొకప్పుడవి పల్కిన గీడును గాదు నిక్కమే
చలువకు వచ్చి మేఘుడొక జాడను దా వడగండ్ల రాల్పినన్
శిలలగునౌట వేగిరమె శీతల నీరము గాక భాస్కరా!
భావం:-
మేఘాలు నీటిబిందువులను వానగా కురిపిస్తాయి. అయితే చల్లదనం కోసం అప్పుడప్పుడు వడగళ్లను కూడా కురిపించినా, అవి వెంటనే చల్లని నీరుగా మారిపోతాయే గాని కఠిన శిలలా ఉండవు. అదే విధంగా మంచివాడు నిరంతరం మంచిమాటలనే పలుకుతాడు. ఒక్కోసారి సమయానుకూలంగా కఠినంగా పలుకుతాడు. అయితే ఆ మాటల వలన మేలు జరుగుతుందే కాని కీడు జరుగదు.
ప్రతిపదార్థం:-
సజ్జనుడు అంటే మంచివాడు, ఉత్తముడు; పలుమారులు అంటే అనేకసార్లు, ప్రియభాషలు + ఏ అంటే మంచిమాటలు; పల్కున్ అంటే పలుకుతాడు. కఠోరవాక్యముల్ అంటే కఠినంగా ఉండే చెడ్డమాటలను; పలుకడు అంటే మాట్లాడడు; ఒకానొకప్పుడు అంటే అప్పుడప్పుడు; అవి అంటే చెడుమాటలు; పల్కినన్ అంటే మాట్లాడినప్పటికీ; కీడును కాదు అంటే చెడు జరుగదు; నిక్కము + ఏ అంటే నిజమే, ఎట్లనిన అంటే అది ఏ విధంగా అంటే; చలువకున్ అంటే చల్లదనం కోసం; మేఘుడు అంటే మబ్బు; ఒకజాడను అంటే ఒక్కోసారి; తాన్ అంటే తాను, వడగండ్లన్ అంటే వడగళ్లను (చల్లని మంచుగడ్డలు), రాల్చినను అంటే కురిపించినప్పటికీ; వేగిరమే అంటే వెనువెంటనే; శీతల అంటే చల్లనయిన; నీరము కాక అంటే నీరుగా మారక; శిలలగునౌట అంటే కఠినమైన రాళ్లుగా ఉండవు కదా!
No comments:
Post a Comment