సుమతీ శతకం (Sumathi Shathakam) - 19
వరపైన చేను దున్నకు
కరవైనను బంధుజనులకడ కేగకుమీ
పరులకు మర్మము సెప్పకు
పిరికికి దళవాయితనము బెట్టకు సుమతీ
భావం :-
అనావృష్టి ఏర్పడినప్పుడు, పొలం దున్ని సాగు ప్రయత్నం చేయకూడదు. ఎంత కరవుకాలం వచ్చినప్పటికీ బంధుజనులను ఆశ్రయించకూడదు. సన్నిహితులు కాని వారయిన ఇతరులకు, శత్రువులకు గుట్టుగా ఉంచవలసిన రహస్యాలను చెప్పవద్దు. ధైర్యం లేనివారిని సైన్యాధికారిగా నియమించవద్దు.
ప్రతిపదార్థం :-
వరపైన అంటే ఎండలు కాసే సమయంలో (వానాకాలం కానప్పుడు); చేను అంటే పొలాన్ని; దున్నకు అంటే సాగుచేయకు; కరవు + ఐనను అంటే క్షామం వచ్చినప్పటికీ; బంధుజనుల కడకున్ అంటే చుట్టాల దగ్గరకు సహాయం కోసం; ఏగకుమీ అంటే వెళ్లవద్దు; పరులకున్ అంటే సన్నిహితులు కానివారికి (ఇతరులకు, శత్రువులకు); మర్మం అంటే గుట్టుగా ఉంచవలసిన రహస్యాలను; చెప్పకు అంటే చెప్పవద్దు; పిరికికిన్ అంటే ధైర్యం లేనివారిని (పిరికివానికి); దళవాయితనమున్ అంటే సైన్యాధికారిగా; పెట్టకు అంటే నియమించవద్దు.
ఏదైనా పని చేయాలనుకున్నప్పుడు సమయం అనుకూలంగా లేకపోతే... ఆ పనిని వాయిదా వేయాలి. అంతేకాని ఏటికి ఎదురీది పని చేయాలనుకోకూడదు. కరవు ఏర్పడినప్పుడు ఎన్నో కష్టాలుపడి ఆకలి తీర్చుకోవటానికి ప్రయత్నిస్తుంటారు. అలా కష్టపడాలే తప్ప, చుట్టాల ఇంటికి వెళ్లి వారి ఆశ్రయం పొందాలనుకోకూడదు. ఎందుకుంటే దాని వల్ల వారి మధ్య చుట్టరికం దెబ్బతినే అవకాశం ఉంటుంది.
అలాగే ఏ మాత్రం బలం లేనివారిని సైనికాధికారిగా నియమిస్తే సైన్యం కూడా బలహీనపడుతుంది. ఇక చివరగా... రహస్యాలను ఇతరులకు చెప్పటం వలన ఊహించని పరిణామాలు కలుగుతాయి. ‘పెదవి దాటితే పృథివి దాటుతుంది’ అనే సామెత ఉండనే ఉంది. అందుకే రహస్యాన్ని కడుపులోనే ఉంచుకోవాలని పెద్దలు చెబుతారు. ఇలా... ఏయే పనులు చేయకూడ దో కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు.
వరపైన చేను దున్నకు
కరవైనను బంధుజనులకడ కేగకుమీ
పరులకు మర్మము సెప్పకు
పిరికికి దళవాయితనము బెట్టకు సుమతీ
భావం :-
అనావృష్టి ఏర్పడినప్పుడు, పొలం దున్ని సాగు ప్రయత్నం చేయకూడదు. ఎంత కరవుకాలం వచ్చినప్పటికీ బంధుజనులను ఆశ్రయించకూడదు. సన్నిహితులు కాని వారయిన ఇతరులకు, శత్రువులకు గుట్టుగా ఉంచవలసిన రహస్యాలను చెప్పవద్దు. ధైర్యం లేనివారిని సైన్యాధికారిగా నియమించవద్దు.
ప్రతిపదార్థం :-
వరపైన అంటే ఎండలు కాసే సమయంలో (వానాకాలం కానప్పుడు); చేను అంటే పొలాన్ని; దున్నకు అంటే సాగుచేయకు; కరవు + ఐనను అంటే క్షామం వచ్చినప్పటికీ; బంధుజనుల కడకున్ అంటే చుట్టాల దగ్గరకు సహాయం కోసం; ఏగకుమీ అంటే వెళ్లవద్దు; పరులకున్ అంటే సన్నిహితులు కానివారికి (ఇతరులకు, శత్రువులకు); మర్మం అంటే గుట్టుగా ఉంచవలసిన రహస్యాలను; చెప్పకు అంటే చెప్పవద్దు; పిరికికిన్ అంటే ధైర్యం లేనివారిని (పిరికివానికి); దళవాయితనమున్ అంటే సైన్యాధికారిగా; పెట్టకు అంటే నియమించవద్దు.
ఏదైనా పని చేయాలనుకున్నప్పుడు సమయం అనుకూలంగా లేకపోతే... ఆ పనిని వాయిదా వేయాలి. అంతేకాని ఏటికి ఎదురీది పని చేయాలనుకోకూడదు. కరవు ఏర్పడినప్పుడు ఎన్నో కష్టాలుపడి ఆకలి తీర్చుకోవటానికి ప్రయత్నిస్తుంటారు. అలా కష్టపడాలే తప్ప, చుట్టాల ఇంటికి వెళ్లి వారి ఆశ్రయం పొందాలనుకోకూడదు. ఎందుకుంటే దాని వల్ల వారి మధ్య చుట్టరికం దెబ్బతినే అవకాశం ఉంటుంది.
అలాగే ఏ మాత్రం బలం లేనివారిని సైనికాధికారిగా నియమిస్తే సైన్యం కూడా బలహీనపడుతుంది. ఇక చివరగా... రహస్యాలను ఇతరులకు చెప్పటం వలన ఊహించని పరిణామాలు కలుగుతాయి. ‘పెదవి దాటితే పృథివి దాటుతుంది’ అనే సామెత ఉండనే ఉంది. అందుకే రహస్యాన్ని కడుపులోనే ఉంచుకోవాలని పెద్దలు చెబుతారు. ఇలా... ఏయే పనులు చేయకూడ దో కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు.
No comments:
Post a Comment